Adnoddau ysgolion cynradd

Mae ein hymchwil yn gweld tua 6% o blant 9-10 oed yn dioddef bwlio, cam-drin neu drolio ar-lein gan bobl y maent yn eu hadnabod neu nad ydynt yn eu hadnabod. Ond mae ymchwil hefyd yn dangos bod ymddygiad bwlio yn cael rhai o'r effeithiau mwyaf ar blant.

Yn aml, mae bwlio gan bobl maen nhw'n eu hadnabod hefyd yn dechrau neu'n parhau yn yr ysgol. Mae hyn yn ei wneud yn fater sy'n anodd dianc ohono.

Gwersi i’w haddysgu am ymddygiadau cadarnhaol:

• Cyflwyniad i Seiberfwlio: Helpu plant i ddod yn upstanders hyd yn oed pan fydd bwlio yn digwydd rhwng ffrindiau.*
• Ydy Mae'n Ddoniol neu Ydy Mae'n Casineb?: Archwiliwch gasineb ar-lein a sut y gall plant adrodd am ymddygiad bwlio gan bobl nad ydynt yn eu hadnabod.*
• Cyflwyniad i Ymddygiad Iach Ar-lein: Helpu plant i ddeall sut beth yw ymddygiad cadarnhaol a negyddol er mwyn aros yn ddiogel.*
• Mynd i'r Afael â Chasineb Ar-lein: Dysgwch i blant beth yw casineb ar-lein a sut i ddelio ag ef os yw'n digwydd.
• Chwalu Stereoteipiau Rhyw: Archwiliwch sut y gall stereoteipiau niweidiol arwain at fwlio a sut y gall plant ledaenu positifrwydd ar-lein.

*Rhaid i chi fewngofnodi i neu gofrestru gyda Digital Matters i gael mynediad at ddeunyddiau gwersi.

Dywed tua 1 o bob 8 o blant 9-10 oed eu bod wedi dod ar draws gwybodaeth anghywir/camwybodaeth ar-lein. Nid yw hyn yn cyfrif am blant sydd wedi dod ar draws gwybodaeth ffug heb yn wybod iddynt. Gall credu gwybodaeth ffug neu gamarweiniol arwain plant at gymryd rhan neu rannu tueddiadau niweidiol.

Gwersi i hybu meddwl beirniadol:

• Cyflwyniad i Feddwl Beirniadol: Helpu plant i ddeall y gwahaniaeth rhwng ffaith a barn i feddwl cyn rhannu.*
• Meddwl Am Heriau Ar-lein: Dysgwch blant am bwysigrwydd meddwl o dan yr wyneb cyn cymryd rhan mewn tueddiadau niweidiol.
• AI Gwirio Ffeithiau (lawrlwytho): Archwiliwch y sgiliau sydd eu hangen i lywio cynnwys a allai gael ei gynhyrchu gan AI.

*Rhaid i chi fewngofnodi i neu gofrestru gyda Digital Matters i gael mynediad at ddeunyddiau gwersi.

Fe wnaethom ofyn i 216 o blant 9-10 oed am y problemau y maent wedi'u profi ar-lein. Roedd y canfyddiadau’n cynnwys:

• Cynnwys treisgar neu gynnwys sy’n hyrwyddo trais: 6%
• Cynnwys o grwpiau radical neu eithafol: 1%
• Cynnwys sy'n hyrwyddo delweddau corff afrealistig neu gyrff wedi'u haddasu: 9%
• Cynnwys sy'n cynnwys cam-drin anifeiliaid: 6%
• Cynnwys sy'n hyrwyddo styntiau neu heriau peryglus: 15%

Os nad yw rhieni/gofalwyr yn defnyddio rheolaethau rhieni nac yn gorfodi terfynau amser sgrin, mae’r tebygolrwydd y bydd plant yn dod ar draws cynnwys amhriodol yn cynyddu.

Adnoddau i annog rhieni i weithredu:

• Canllawiau rheoli rhieni cam wrth gam
• Rhestr wirio diogelwch ar-lein ABC
• Canllawiau materion ar-lein

Mae ymchwil yn dangos bod nifer sylweddol o blant 9-10 oed yn defnyddio platfformau sydd angen isafswm oed o 13. Mae’r rhain yn cynnwys:

• Whatsapp (34%)
• TikTok (23%)
• Snapchat (14%)
• instagram (8%)

I ddefnyddio'r llwyfannau hyn, rhaid iddynt fewngofnodi naill ai gan ddefnyddio cyfrif eu rhiant neu drwy ddweud celwydd am eu hoedran. Yn y ddau achos, maent yn colli allan ar nodweddion diogelwch pwysig a roddir yn awtomatig i bobl ifanc yn eu harddegau.

Mae plant hefyd yn profi problemau diogelwch eraill fel dieithriaid yn cysylltu â nhw (13%) a chael cais am/rhoi gwybodaeth bersonol (6%).

Adnoddau i gefnogi plant a rhieni:

• Cyflwyniad i Ddiogelu Gwybodaeth Bersonol: Dysgwch blant am ystyr 'gwybodaeth bersonol' a sut i'w chadw'n ddiogel.*
• Sut gallaf gadw cyfrifon ar-lein fy mhlentyn yn ddiogel?: Rhannwch y canllaw hwn gyda rhieni i'w helpu i sefydlu cyfrifon ar-lein yn ddiogel.

*Rhaid i chi fewngofnodi i neu gofrestru gyda Digital Matters i gael mynediad at ddeunyddiau gwersi.

Dywed bron i 40% o blant 9-10 oed eu bod yn teimlo eu bod yn treulio gormod o amser ar-lein. Yn anffodus, er bod llawer o blant yn cydnabod y mater hwn, yn aml nid oes ganddynt y sgiliau i'w wrthsefyll.

Mae'n bwysig meithrin diet digidol cytbwys pan ddaw'n amser sgrin. Gall yr adnoddau canlynol eich helpu i gefnogi plant a’u rhieni:

• Cyflwyniad i Gydbwyso Amser Sgrin: Helpu plant i ddeall ystyr 'cydbwysedd' a sut i gael cefnogaeth ar gyfer eu lles.*
• Canllaw i gydbwyso amser sgrin: Rhannwch y canllaw hwn gyda rhieni i'w helpu i ddatblygu cydbwysedd da ac arferion amser sgrin gyda phlant.
• Hwb cyngor amser sgrin: Am gyngor manylach, rhannwch y ddolen hon gyda rhieni i'w helpu i ddeall amser sgrin yn well.

*Rhaid i chi fewngofnodi i neu gofrestru gyda Digital Matters i gael mynediad at ddeunyddiau gwersi.