Chwilio

Ein hargymhellion ar gyfer llythrennedd yn y cyfryngau yn y cwricwlwm ysgol

Rupert Meadows | 20th Rhagfyr, 2024
Mae athro a myfyriwr yn dal tabledi ac yn sgwrsio am yr hyn sydd arnyn nhw.

Wrth i’r Llywodraeth adolygu’r Cwricwlwm ysgol, rydym yn amlygu pwysigrwydd gwella addysg llythrennedd cyfryngau.

Archwiliwch y dirwedd bresennol a'n hargymhellion ar gyfer newid.

Yn yr erthygl hon

Beth mae adolygiad y Llywodraeth o'r Cwricwlwm yn ei olygu

Roeddem yn wirioneddol falch o weld mai un o’r pethau cyntaf ar agenda’r Llywodraeth newydd oedd adolygiad o’r cwricwlwm a’r fframwaith asesu presennol yn ysgolion Lloegr. Dechreuodd yr adolygiad blwyddyn hwn ym mis Medi 2024 a’i nod yw gwneud yn siŵr bod pob plentyn a pherson ifanc yn cael mynediad at gwricwlwm eang a chytbwys sy’n eu paratoi ar gyfer bywyd a gwaith yn y dyfodol. Mae hwn yn bwnc pwysig iawn i ni ac yn destun ein diweddar Adroddiad Gweledigaeth ar gyfer Llythrennedd yn y Cyfryngau.

Rôl bywyd ac arferion digidol plant

Mae bywydau ar-lein ac all-lein plant a phobl ifanc yn cydblethu, gan eu bod yn defnyddio'r rhyngrwyd yn rheolaidd ar gyfer addysg, cyfeillgarwch a chreadigedd. Eto i gyd, mae ein hymchwil yn dangos nad oes gan lawer o blant ar hyn o bryd yr holl sgiliau sydd eu hangen arnynt i gadw eu hunain ac eraill yn ddiogel ar-lein. Mae 'llythrennedd cyfryngau' yn cyfeirio at y sgiliau hyn.

Rydyn ni'n meddwl bod ysgolion yn lle perffaith i ddysgu'r sgiliau hynny. Felly, pan gyhoeddodd y Llywodraeth eu bod yn cynnal ymgynghoriad cyhoeddus fel rhan o’u hadolygiad o’r Cwricwlwm, fe wnaethom rannu’r hyn a ddysgwyd gennym am brofiadau plant a rhieni ar-lein. Fe wnaethom hefyd gynnwys ein hargymhellion ar gyfer sicrhau bod pob plentyn yn gadael yr ysgol gyda’r sgiliau llythrennedd cyfryngau sydd eu hangen i ffynnu mewn byd digidol.

Pam fod llythrennedd yn y cyfryngau yn bwysig?

Mae plant fel arfer yn treulio mwy na diwrnod cyfan yr wythnos ar-lein. Yn ystod y cyfnod hwnnw, mae llawer yn profi niwed. Mewn gwirionedd, mae mwy na dwy ran o dair o blant yn dweud wrthym eu bod wedi profi rhyw fath o niwed ar-lein.

Gwyddom hefyd fod rhai plant yn fwy tebygol o gael profiadau negyddol. Er enghraifft, mae plant ag anghenion addysgol arbennig (81%) yn fwy tebygol o wynebu niwed ar-lein na’u cyfoedion heb yr anghenion ychwanegol hyn (70%).

Mae angen sgiliau llythrennedd cyfryngau cryf ar blant i ddefnyddio technoleg yn ddiogel. Mae hyn yn allweddol nid yn unig i gadw plant yn ddiogel, ond i helpu i fynd i'r afael â lledaeniad gwybodaeth anghywir a chamwybodaeth, yn ogystal â lleferydd casineb. Mae'r rhain hefyd yn sgiliau gwerth uchel ar gyfer marchnad swyddi'r dyfodol.

Mae plant a rhieni wedi dweud wrthym eu bod yn meddwl bod addysg dda mewn llythrennedd yn y cyfryngau yn hanfodol. Mewn arolwg o 1,000 o blant a 2,000 o rieni, teimlai 77% o blant a 72% o rieni fod dysgu sut i gadw’n ddiogel ar-lein a chanfod gwybodaeth ddibynadwy yr un mor bwysig â phynciau fel Saesneg a Mathemateg.

Sut olwg sydd ar y cwricwlwm llythrennedd cyfryngol nawr?

Ar hyn o bryd, addysgir llythrennedd yn y cyfryngau ar draws pob grŵp blwyddyn ac ar draws llawer o bynciau, fel Saesneg, Cyfrifiadura ac Astudiaethau'r Cyfryngau. Fodd bynnag, ar hyn o bryd mae amrywiaeth sylweddol ar draws ysgolion – a hyd yn oed gwahanol ddosbarthiadau yn yr un ysgol – o ran yr hyn a addysgir i blant a phryd.

Mae hyn oherwydd bod y canllawiau ar gyfer addysgu llythrennedd yn y cyfryngau wedi’u rhannu ar draws llawer o wahanol ddogfennau. Felly, mae ysgolion a staff unigol yn gyfrifol am benderfynu sut y dylid addysgu ei feysydd allweddol. O ganlyniad, mae ysgolion yn defnyddio dulliau gwahanol yn rheolaidd – ac mae rhai yn fwy effeithiol nag eraill.

Gall pethau ddisgyn drwy'r bylchau ac mae meysydd gwybodaeth allweddol a chymwyseddau yn aml yn cael eu hanwybyddu'n gyfan gwbl. Dywedodd un arbenigwr wrthym, “Dydw i ddim yn meddwl y byddai dealltwriaeth gydlynol . . . ar draws y sector ysgolion, ac mae hynny’n rhannol oherwydd na fu erioed ymagwedd effeithiol at lythrennedd cyfryngau o fewn addysg.”

Heriau ychwanegol i'w hystyried

Ochr yn ochr â diffyg arweiniad, rydym hefyd yn dod o hyd i heriau eraill i addysg llythrennedd cyfryngau dda yn y cwricwlwm presennol. Mae athrawon yn dweud wrthym ar brydiau nad oes ganddynt yr hyder, y wybodaeth na'r sgiliau i addysgu rhai testunau. Yn aml hefyd, nid oes ganddynt yr adnoddau sydd eu hangen i addysgu llythrennedd y cyfryngau yn dda a rhaid iddynt dreulio eu hamser eu hunain yn chwilio am adnoddau perthnasol ac effeithiol.

Mewn cyfweliad gyda ni, dywedodd un athrawes: “Does neb wir yn dweud wrthych chi 'dyma'r peth mae'r plant yn ei ddefnyddio nawr, dyma'r cyfryngau cymdeithasol'. Rwy'n gweld PowerPoints yn mynd yn hen iawn yn gyflym. Rwy'n ei gael allan ac mae'n cyfeirio at rywbeth ac maen nhw i gyd fel 'O miss does neb yn defnyddio Snapchat anymore'. Mae’n mynd yn hen ffasiwn.”

Mae hyn, ynghyd â throsolwg ac asesu cyfyngedig, yn golygu nad oes llawer o gymorth i ysgolion addysgu llythrennedd yn y cyfryngau yn dda, yn enwedig mewn amgylchedd lle mae pwysau cystadleuol arall.

Beth ydyn ni'n meddwl ddylai newid?

Credwn mai addysgu llythrennedd y cyfryngau ar bob lefel ac mewn ystod o bynciau yw’r dull cywir. Gall hyn sicrhau bod gan blant, waeth pa bynciau a ddewisant, y sgiliau i fod yn ddinasyddion diogel a chyfrifol ar-lein. Ond er mwyn gwneud hyn yn effeithiol, mae angen arweiniad clir ar ysgolion ar sut i’w gyflwyno ar draws y cwricwlwm.

Rydym yn argymell bod:

Mae ein hymchwil yn dangos y byddai’r newidiadau hyn yn paratoi plant yn well ar gyfer bywyd ar ôl ysgol ac yn eu haddysgu i lywio’r byd ar-lein yn fwy diogel a chyfrifol.

Beth sy’n digwydd nesaf?

Yn gynnar yn 2025, bydd y panel o arbenigwyr sy’n goruchwylio’r Adolygiad o’r Cwricwlwm yn cyhoeddi adroddiad ar eu cynnydd hyd yn hyn. Yna, yn ail hanner 2025, byddant yn cyhoeddi eu canfyddiadau llawn a’u hargymhellion i’r Llywodraeth.

Byddwn yn parhau i hyrwyddo’r angen i blant fod mewn sefyllfa well i gadw’n ddiogel ar-lein, ac i rieni gael eu cefnogi i ddiogelu eu plant. Byddwn yn parhau i amlygu'r angen i lythrennedd cyfryngau fod yn faes ffocws craidd o'r Cwricwlwm.

Archwiliwch ein hymchwil

Mynnwch gyngor personol a chefnogaeth barhaus

Y cam cyntaf i sicrhau diogelwch ar-lein eich plentyn yw cael yr arweiniad cywir. Rydym wedi gwneud pethau'n hawdd gyda 'Pecyn Cymorth Digidol Fy Nheulu.'