Beth yw seiberddiogelwch?
Rydyn ni'n treulio mwy o amser nag erioed ar-lein, o siopa a gemau, i ffrydio, bancio a chyfryngau cymdeithasol. Mewn gwirionedd, mae'r rhyngrwyd yn rhan mor sylfaenol o fywyd modern fel ei bod yn anodd dychmygu sut y byddem yn gweithredu hebddo.
diogelwch seiber yn ymwneud â:
- cymryd camau i atal troseddwyr seiber rhag cael gafael ar ein cyfrifon a’n data ar-lein
- diogelu’r ffonau, tabledi a gliniaduron a ddefnyddiwn i gael mynediad iddynt
Gallai gwella seiberddiogelwch a lleihau’r siawns o dorri data gynnwys gosod cyfrineiriau cryf, defnyddio meddalwedd neu osod gwrth-firws rheolaethau rhieni.
Beth yw toriad data?
Torri data yw pan fydd troseddwr seiber yn cael mynediad heb awdurdod at wybodaeth, fel y swm enfawr o fanylion personol sydd gan lawer o sefydliadau. Yn nodweddiadol, mae troseddwyr yn gwneud hyn trwy ddefnyddio eu sgiliau technegol i hacio i mewn i gyfrifiaduron neu wefannau'r sefydliad.
Sut gallai toriad data effeithio arnoch chi neu'ch plentyn?
Os yw troseddwr seiber yn cyrchu eich manylion chi neu fanylion eich plentyn (a all gynnwys eich e-bost, cyfeiriad neu ddyddiad geni), gallant ei ddefnyddio i creu e-byst gwe-rwydo argyhoeddiadol neu negeseuon testun sgam.
Efallai y byddant wedyn yn anfon y rhain at filiynau o bobl ledled y byd i dwyllo derbynwyr i ddarparu gwybodaeth werthfawr, fel eu cyfrineiriau. Fel arfer bydd y negeseuon sgam a'r e-byst hyn yn cynnwys dolenni i wefannau ffug sy'n edrych yn ddilys. Fodd bynnag, mae'r gwefannau hyn yn storio'ch manylion go iawn ar ôl i chi eu teipio. Yn ogystal, gall y gwefannau hyn hefyd osod firysau ar eich cyfrifiadur, neu ddwyn unrhyw gyfrineiriau a roddwch.
Ac nid negeseuon e-bost neu negeseuon testun yn unig mohono. Os yw'r wybodaeth a ddygwyd yn ystod y toriad data yn cynnwys rhifau ffôn, efallai y byddwch yn derbyn galwad amheus gan rywun gofyn i chi am wybodaeth sensitif (fel manylion banc neu gyfrineiriau) neu ar gyfer mynediad i'ch cyfrifiadur.