Beth sydd y tu mewn i'r canllaw hwn
Ewch i'n hybiau cyngor i gael cymorth ar sut i wneud gweithgaredd ar-lein eich plentyn yn ddiogel ac yn hwyl. Rydym wedi cynnwys 3 awgrym da ar gyfer pob math o weithgaredd i'ch rhoi ar ben ffordd.
Cyfryngau cymdeithasol a sgwrsio ar-lein
Mae cyfryngau cymdeithasol a negeseuon yn rhan fawr o fywydau plant.
Helpwch nhw i'w fwynhau'n ddiogel gydag awgrymiadau ar reoli cyfrifon, sefydlu preifatrwydd, a rhannu'n ddoeth. Darganfyddwch sut y gall offer rhieni ei gwneud hi'n haws monitro gweithgaredd a chadw sgyrsiau'n ddiogel.
Ewch trwy osodiadau preifatrwydd gyda phlant i sicrhau eu bod yn gwybod pwy all weld eu postiadau ac anfon negeseuon. Anogwch nhw i ddewis ffrindiau a dilynwyr maen nhw'n eu hadnabod yn bersonol.
Atgoffwch eich plentyn unwaith y bydd rhywbeth yn cael ei rannu, gall fod yn anodd ei gymryd yn ôl. Siaradwch am rannu’n gyfrifol a phwysigrwydd cadw gwybodaeth bersonol yn breifat.
Mae llawer o lwyfannau cymdeithasol yn cynnig offer rhieni. Defnyddiwch nhw i weld unrhyw fflagiau coch ond cadwch linell gyfathrebu agored gyda phlant ynglŷn â sut y byddwch chi'n defnyddio'r offer hyn i'w cadw'n ddiogel, nid yn amharu ar eu preifatrwydd.
Hapchwarae ar-lein
Mae gemau ar-lein yn agor byd o hwyl ond gall ddod â risgiau.
Dysgwch am offer i reoli amser sgrin, rheoli gwariant yn y gêm, ac annog rhyngweithio chwaraewyr diogel. Gyda'r arweiniad cywir, gall hapchwarae aros yn ddiogel ac yn bleserus i bawb.
Mae gan bob consol reolaethau rhieni adeiledig a all helpu i reoli amser sgrin, graddfeydd gêm a chyfyngu ar swyddogaethau sgwrsio os oes angen.
Dysgwch blant bod hapchwarae ar-lein yn brofiad a rennir, yn debyg iawn i chwarae mewn grŵp mewn bywyd go iawn. Mae sbortsmonaeth dda, parch a charedigrwydd yn helpu pawb i fwynhau'r gêm yn fwy. Atgyfnerthwch na ddylent byth rannu gwybodaeth bersonol, fel eu henw llawn, oedran, ysgol, neu leoliad, gyda chwaraewyr eraill - hyd yn oed os ydynt yn ymddangos yn gyfeillgar.
Mewn gemau cystadleuol, gall emosiynau redeg yn uchel. Helpwch blant i ddysgu sut i drin gwrthdaro yn dawel a cherdded i ffwrdd os yw rhywun yn ymddwyn yn wael. Trafodwch sut i ddefnyddio opsiynau yn y gêm, fel mutio, blocio, neu adrodd, i ddelio â chwaraewyr anghwrtais neu ymosodol.
Gwylio a phori ar-lein
Mae plant wrth eu bodd yn ffrydio ac archwilio ar-lein, felly mae'n hanfodol ei gadw'n briodol i'w hoedran.
Dysgwch sut i reoli mynediad at gynnwys, gosod terfynau amser sgrin, a gwneud dewisiadau craff am yr hyn y maent yn ei wylio, ar gyfer profiad ar-lein cytbwys a diogel.
Mae sefydlu ffilterau addas i blant yn un o'r ffyrdd mwyaf effeithiol o sicrhau mai dim ond cynnwys sy'n briodol i'w hoedran y mae plant yn ei gael. Mae gan y mwyafrif o lwyfannau ffrydio, peiriannau chwilio a dyfeisiau reolaethau rhieni wedi'u hymgorffori. Archwiliwch yr opsiynau hyn a dewiswch rai sy'n cyd-fynd ag oedran a lefel aeddfedrwydd eich plentyn.
Eisteddwch gyda'r plant a gadewch iddyn nhw helpu i ddewis beth i'w wylio. Anogwch nhw i feddwl pam mae cynnwys penodol yn apelio atynt, a'u harwain i ddewis sioeau neu ffilmiau sydd â negeseuon cadarnhaol neu werth addysgol. Mae'r dull hwn yn helpu i ddatblygu meddwl beirniadol am ddewisiadau cyfryngau.
Anogwch y plant i gymryd seibiannau rheolaidd, yn enwedig os ydyn nhw'n gwylio am fwy nag awr. Awgrymwch y rheol “20-20-20”: bob 20 munud, edrychwch ar rywbeth 20 troedfedd i ffwrdd am o leiaf 20 eiliad, i leihau straen ar y llygaid ac atal blinder.
Creu a rhannu ar-lein
O ddawns i arlunio, mae plant wrth eu bodd yn rhannu eu creadigaethau.
Cefnogwch eu nwydau trwy sicrhau eu bod yn gwybod sut i rannu'n ddiogel, parchu hawlfraint, a defnyddio offer AI yn gyfrifol i greu cynnwys unigryw a gwreiddiol.
Helpwch blant i ddod o hyd i fannau diogel sy’n briodol i’w hoedran i rannu eu gwaith gyda ffrindiau neu deulu. Nid cyfryngau cymdeithasol yw'r unig opsiwn; efallai y byddai platfformau addas i blant yn fwy addas.
Defnyddiwch enghreifftiau cyfnewidiadwy - fel rhannu teganau neu fenthyg llyfr - i egluro'r syniad o hawlfraint. Rhowch wybod i'r plant, er ei bod yn iawn cael eich ysbrydoli gan eraill, nad yw'n iawn hawlio gwaith rhywun arall fel eu gwaith eu hunain.
Er enghraifft, os ydyn nhw'n defnyddio AI i helpu i ysgrifennu stori neu gynhyrchu delweddau, anogwch nhw i wneud y golygu terfynol ac ychwanegu eu cyffyrddiad personol. Dangoswch iddyn nhw mai man cychwyn yn unig yw AI, nid rhywbeth i gymryd lle eu creadigrwydd.
Sgiliau dysgu ac adeiladu
Gall technoleg fod yn arf dysgu gwych os caiff ei defnyddio'n ddoeth.
Ymwelwch â'r ganolfan i helpu plant i ddod o hyd i adnoddau dibynadwy, gwneud y gorau o AI ar gyfer addysg, a pharhau i ganolbwyntio ar brofiadau dysgu ar-lein diogel a chynhyrchiol.
Nodwch ychydig o wefannau addysgol ag enw da, fel BBC Bitesize, National Geographic Kids, neu sianeli YouTube addysgol sydd wedi'u cymeradwyo ar gyfer plant. Gwnewch y rhain yn hygyrch trwy roi nod tudalen arnynt, fel y gall plant ddychwelyd yn hawdd at y ffynonellau dibynadwy hyn.
Eglurwch i'r plant beth sy'n gwneud adnodd yn gredadwy. Er enghraifft, mae gwefannau'r llywodraeth, llwyfannau addysgol cydnabyddedig, a ffynonellau ag awduraeth glir yn tueddu i fod yn fwy dibynadwy. Trafod sut i adnabod arwyddion rhybudd o wefannau annibynadwy, fel honiadau gorliwio, diffyg awduraeth, neu nifer ormodol o hysbysebion.
Sefydlwch drefn lle mae rhan o'u hamser astudio yn cael ei neilltuo i weithgareddau heb sgrin, fel darllen llyfr corfforol, ysgrifennu nodiadau â llaw, neu ddatrys problemau mathemateg ar bapur. Gall hyn eu helpu i ymarfer sgiliau heb ddibynnu ar dechnoleg.
Gwario arian
O brynu eitemau yn y gêm i siopa ar-lein, mae plant yn gwario arian mewn amrywiaeth o ffyrdd.
Archwiliwch y canolbwynt i helpu plant i ddatblygu rheolaeth dda ar arian ar-lein. Byddwch hefyd yn dysgu am wariant yn y gêm a sgamiau cyfryngau cymdeithasol.
Gosod terfynau drwy gytuno ar y rheolau ynghylch gwariant, megis gofyn am ganiatâd. Gallwch hefyd ddefnyddio rheolaethau rhieni integredig i gyfyngu ar wariant, gosod cyfrineiriau neu ddiogelu dulliau talu.
Defnyddiwch gyfrifon banc rhad ac am ddim neu gost isel a chardiau debyd sydd wedi'u cynllunio ar gyfer plant. Ynghyd â ffyrdd o ddysgu am reoli arian, mae'r cyfrifon hyn yn ffordd wych o ddysgu gwerth arian a sut i gynilo.
Trafodwch gyda'ch plentyn y rhesymau y tu ôl i'w pryniannau i'w helpu i ddeall gwerth eitemau rhithwir mewn termau real.
